Các tổn thương giả khối
Các khối thành sau nhìn thấy trên siêu âm không phải luôn luôn liên quan đến khối u, và những cạm bẫy có thể gặp bao gồm: máu tụ dưới võng mạc từ tăng sinh màng trong và u hạt ở bệnh nhân nhiễm u hạt. Cả hai tổn thương thường không đồng nhất, và có dòng chảy trên siêu âm Doppler. Theo dõi hình ảnh và phát hiện lâm sàng rất quan trọng trong việc thiết lập chẩn đoán phân biệt. Trong tụ máu dưới võng mạc, màng xơ mạch quanh võng mạc với không thấy tăng sinh mạch bệnh lý ở những bệnh nhân với bệnh võng mạc tăng sinh bệnh tiểu đường, tổn thương điểm vàng, hoặc thiếu máu cục bộ võng mạc. Các tổn thương này thường bị vỡ, dẫn đến xuất huyết. Trên siêu âm, tụ máu dưới võng mạc thường thấy là một khối nhỏ dưới đường võng mạc không có tổn thương liên quan hoặc bất thường nhỏ trong thành sau (Hình 29).
Hình 29. Tụ máu dưới võng mạc giống một khối u ở nữ 83 tuổi. (a) Axial siêu âm thấy một tổn thương tăng âm trong thành sau (mũi tên) do xuất huyết và bong võng mạc, nguyên nhân do bệnh màng tăng sinh. (b) Axial siêu âm sau 2 tháng cho thấy các tổn thương (mũi tên) đã giảm kích thước.
Một số bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm dịch kính và sự tham gia của u hạt võng mạc có thể liên quan đến nhãn cầu với những biểu hiện khác nhau. U hạt xuất hiện như một khối ở thành sau trong võng mạc ngoại vi hoặc đĩa thị giác, chẩn đoán phân biệt của nó bao gồm các khối u thành sau. Nguyên nhân chính của nó là lao và nhiễm histoplasmosis ở người lớn và toxocariasis, nhiễm ký sinh trùng ở trẻ em (hình 30, 31).
Hình 30. U hạt ở nữ 52 tuổi với lao phổi và giảm thị lực.
(a) Siêu âm cho thấy hình ảnh tổn thương nhỏ tăng âm (mũi tên) ở thành sau.
(b) Hình ảnh soi đáy mắt cho thấy tổn thương (mũi tên) gần gai thị.
(c) Chụp mạch huỳnh quang cho thấy các tổn thương (mũi tên) là ít mạch.
Hình 31. Nhiễm Histoplasmosis ở nam 49 tuổi. (a) Siêu âm thấy tổn thương nhỏ ở thành sau (mũi tên), hình đặc trưng của u hạt. (b) Hình soi đáy mắt thấy tổn thương (mũi tên).
Các vôi hóa.
Đám vôi hóa trong đĩa thị giác được gọi là Drusen. Chúng thường hai bên và không có triệu chứng, nhưng chúng có thể gây teo thần kinh thị giác. Mảng bám dây thần kinh được nhìn thấy ở soi đáy mắt điển trưng với tự phát huỳnh quang. Tổn thương tăng âm ở gai thị với bóng cản được nhìn thấy ở siêu âm, và trên CT thì tăng tỷ trọng của tổn thương vôi hóa. Sự xuất hiện của vôi hóa và vị trí của nó là những manh mối để chẩn đoán (hình 32). Vôi hóa võng mạc mãn tính không đặc hiệu cũng có thể được nhìn thấy từ vị trí xa ngai thị (hình 33).
Hình 32(ở dưới). Drusen ở nữ 25 tuổi với những phát hiện ngẫu nhiên trên CT. (a) Axial CT cho thấy mảng bám vôi hóa (mũi tên) ở gai thần kinh thị giác. (b, c) Siêu âm mắt bên phải (b) và (c) mắt trái cho thấy tổn thương tăng âm (mũi tên). (d, e) Hình ảnh soi đáy mắt (thu được với các thiết lập khác nhau) của mắt bên phải hiển thị các mảng bám thần kinh thị (mũi tên), thể điển hình tự phát huỳnh quang (mũi tên)
Hình 33. Vôi hóa mạn tính ở nam 76 tuổi. (a, b)
Axial (a) và sagittal (b) siêu âm của mắt trái thấy vôi hóa không đặc hiệu (mũi tên) ở xa gai thị, một dấu hiệu phát hiện của tổn thương mãn tính. Đục thủy tinh thể cũng được nhìn thấy.
(c) CT xác nhận phát hiện của vôi hóa trên siêu âm (mũi tên).Các dị vật.
Trong chấn thương việc xâm nhập các dị vật qua giác mạc và có thể đến bất cứ vị trí nào trong mắt, ổ mắt. Trên siêu âm, các dị vật có thể được xem như là điểm tăng âm. CT rất hữu ích cho các dị vật (như kim loại và gỗ) và tổn thương liên quan (như gãy xương). MRI cũng đóng một vai trò trong một số trường hợp. Các vật liệu phẫu thuật cũng có thể được nhìn thấy, và trong một số trường hợp, một chẩn đoán phân biệt phải được thực hiện (hình 34).
Hình 34. Vật thể lạ ở nữ 80 tuổi với tiền sử bong võng mạc cách đây 20 năm người đã được điều trị bằng vòng đai củng mạc và silicone (a) Siêu âm cho thấy vật gây nhiễm (mũi tên) do vòng đai. (b) Hình cắt dọc trên siêu âm cho thấy một khu vực tăng âm với bóng cản (mũi tên), là kết quả của silicone. (c) Axial CT hình ảnh cho thấy cả hai vòng đai (mũi tên) và khu vực giảm tỷ trọng của silicone ở phía sau.
Kết luận
Siêu âm là hữu ích trong các thăm khám ở mắt và mô tả nhiều tình trạng như viêm, khối u, và trong một số trường hợp tổn thương do chấn thương, trong đó có thể bao gồm bất kỳ cấu trúc của nhãn cầu. Sự thành thạo các kỹ thuật siêu âm, giải phẫu mắt và những phát hiện trên siêu âm mắt khuyến khích
Dr. Mai Thế Cảnh- Khoa chẩn đoán hình ảnh BVĐHYHN.
Dịch từ nguồn: “US of the Eye Made Easy: A Comprehensive How-to Review with Ophthalmoscopic Correlation”, RadioGraphics 2012; 32:E175–E200.
-----------------------------------------------------------------------------------------
TRUNG TÂM CHẨN ĐOÁN Y KHOA LINKRAD HÀ NỘI 2.
TẦNG 1-TÒA NHÀ HÒA XÁ-360 NGUYỄN LƯƠNG BẰNG-P.THANH BÌNH-TPHD.
HOTLINE: 0931.526.326.
GIỜ LÀM VIỆC: 7H30-17H TẤT CẢ CÁC NGÀY TRONG TUẦN.
